युनिकोड
मिति
रूपान्तरण 
खोज पत्रकारिता
खोज पत्रकारिता
आरबी केसि
नेपाल २०८२ सालमा प्रवेश गरिसकेको छ, जुन केवल अर्को पात्रोको पाना फेर्ने वर्ष होइन; यो समय हो, जब राष्ट्रले आत्ममूल्याङ्कन गर्नुपर्नेछ। राजनीतिक दिशा, आर्थिक रणनीति, सामाजिक चेतना र प्राकृतिक चुनौतीहरूबीच यो वर्ष एउटा मोड बिन्दु बन्ने सम्भावना बोकेको छ।
ज्योतिष शास्त्रका अनुसार, २०८२ साल नल संवत्सर हो। ‘नल’ को अर्थ नै मिलन, समन्वय र समुचित संवाद। ग्रहस्थितिमा गुरु मेष राशिमा प्रवेश गर्नेछ, जुन शिक्षा, नीति र धर्मको घर मानिन्छ। शनि र शुक्रको विशेष संयोगले कूटनीति, सौन्दर्य र सामाजिक न्यायमा चेतना ल्याउने संकेत गरिरहेको छ। अर्थात्, यो वर्ष भित्रभित्रै धेरै गम्भीर बिन्दुहरूमा फेरबदल हुनसक्ने सम्भावना प्रबल छ।
राजनीतिक दृष्टिकोणले हेर्दा, यो वर्ष सत्ता र प्रतिपक्ष दुबैले आत्मसमिक्षा गर्ने अवसर हो। दलहरूभित्र असन्तुष्टि, गुटगत ध्रुवीकरण र नेतृत्वको संकटले आम जनमानसमा वैकल्पिक शक्तिको खोजी बढाएको छ। स्वतन्त्र र युवा नेतृत्वप्रतिको आकर्षण बढ्दो छ। संघीयता, संवैधानिक संशोधन र चुनावी संरचनामाथि पुनर्विचारको बहस गहिरिँदै जान सक्छ। यी सबै परिप्रेक्ष्यमा २०८२ साल एउटा ‘परिवर्तन मोड बन्न सक्छ।
अर्थतन्त्रको जग भने अझै कमजोर देखिन्छ। नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार, चालु आर्थिक वर्षको वृद्धिदर ३.८% मा सीमित हुने देखिन्छ। विदेशी रोजगारीमा गएका युवाबाट आएको रेमिटेन्सले आम्दानी त देखिन्छ, तर उत्पादन र रोजगारी सृजनाको आधार भने खस्किदो छ। यद्यपि जलविद्युत्, कृषि, र पर्यटनजस्ता क्षेत्रहरूमा अझै अपार सम्भावना बाँकी छन् – राज्यले यिनमा दीर्घकालीन योजना बनाउन सके भने आर्थिक मोर्चामा स्थायित्व सम्भव छ।
दैवी प्रकोप र मौसमसम्बन्धी भविष्यबाणीले सावधानीको चेतावनी दिइरहेको छ। मौसमविद्हरूका अनुसार, एल निनोको प्रभाव अन्त्य हुँदै ला निन्याको सम्भावना बढ्दैछ, जसले मनसुन समयभन्दा अघि सुरु हुनसक्छ। विशेषतः बाढी, पहिरो र डुबानको जोखिम उच्च रहनेछ – खासगरी पूर्वी पहाड र तराईका क्षेत्रमा। उपत्यका भने भूकम्पीय चक्रमा पुनः प्रवेश गर्दैछ, जसले हामीलाई पुनः आपतकालीन पूर्वतयारीको स्मरण गराइरहेको छ।
सामाजिक सन्दर्भमा यो वर्ष परिवर्तनशील देखिन्छ। शिक्षा, लैङ्गिक समानता, डिजिटल पहुँच, भाषा संरक्षणजस्ता बिषयहरूमा आम नागरिकको चासो गहिरिँदै गएको छ। विद्यालय, विश्वविद्यालय र सामाजिक मञ्चहरूबाट उठेका आवाजहरूले संरचनात्मक सुधारको माग गर्दैछन्। युवा पुस्ता अब केवल रोजगारको खोजीमा मात्र नभई नेतृत्व, नवाचार र राष्ट्रनिर्माणको यात्रामा सक्रिय हुँदैछ।
अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धको कुरा गर्दा, नेपालका लागि २०८२ साल शक्ति सन्तुलनको वर्ष हुनेछ। BRI (Belt and Road Initiative) र MCC (Millennium Challenge Corporation) को कार्यान्वयन सँगसँगै भारत, चीन, अमेरिका र अन्य क्षेत्रीय शक्तिहरूको रणनीतिक चासो नेपालमा केन्द्रित रहन सक्छ। यस्तो परिप्रेक्ष्यमा परराष्ट्र नीतिमा स्पष्टता, स्वाधीनता र कूटनीतिक समन्वय अपरिहार्य बन्न गएको छ।
यी सम्पूर्ण पाटोहरूलाई विश्लेषण गर्दा, २०८२ साललाई ‘मोड बिन्दु’ भन्न सकिन्छ – जहाँ असफलता वा सफलता दुवै सम्भावनाहरू सँगसँगै उभिएका छन्। जनताले अझै पनि परिवर्तनमा विश्वास राखिरहेका छन्। तर त्यो परिवर्तन केवल नारामा होइन, कार्यनीतिमा देखिनुपर्छ।
नेपालको आगामी यात्राको दिशा यही वर्षले कोर्न सक्छ – तर त्यो निर्भर गर्छ नेतृत्वको इमानदारी, नीतिको स्पष्टता, र जनताको जागरूकतामा। २०८२ साललाई केवल एक पात्रोको पाना हैन, एक राष्ट्रिय अवसर बनाऔं।
आरबी केसि१९ चैत, काठमाडौं । आगामी आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को बजेटमा स्थानीय विकास साझेदार कार्यक्रममा प्रत्येक सा ...
प्रतिक्रिया